Ảnh minh họa.
Buổi tối tại Ginza - Tokyo, khu mua sắm sang trọng bậc nhất nước Nhật, người ta thấy khắp nơi chan hòa ánh đèn điện đủ màu. Là một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất của thế giới, không khó để hiểu rằng nhu cầu điện của Tokyo luôn rất cao.
Nhưng có một điểm mới, có thể không lâu nữa, điện thắp ở Tokyo sẽ không đến từ các nhà máy điện Nhật mà đến từ nhà máy điện than tại Mông Cổ cách Tokyo tận 2.700 kilomet. Điện sẽ được truyền từ Mông Cổ đến Tokyo, Nhật bằng hệ thống dây chạy xuyên sa mạc và biển.
Theo lý giải của Bloomberg, đó là một trong những mục tiêu của kế hoạch xây dựng hệ thống điện châu Á cực kỳ tham vọng, hệ thống này sẽ cho phép điện được truyền từ đất nước có ít người, mật độ dân số thấp, nhu cầu dùng điện ít nhưng quá thừa gió, ánh nắng mặt trời và nhiên liệu hóa thạch đến đất nước có mật độ tập trung dân số cao vốn luôn “khát điện”.
Trong nỗ lực cứu nền kinh tế ngày một suy yếu, chính phủ Mông Cổ đang cố gắng hiện thực hóa mục tiêu trên thông qua việc tham gia vào một trong những dự án năng lượng quy mô lớn nhất thế giới.
Chính phủ của đất nước lục địa này hiện đang cân nhắc về dự án với tổng vốn đầu tư lên đến 7 tỷ USD để xây dựng nhà máy điện than, nhà máy điện gió và nhà máy điện năng lượng mặt trời để sản xuất điện bán sang Trung Quốc, Nga, Hàn Quốc, Nhật, theo ông Tamir Batsaikhan, giám đốc dự án Shivee Energy Complex của chính phủ Mông Cổ.
Nhu cầu năng lượng điện tại châu Á được BMI Research dự báo sẽ tăng trung bình 3,5%/năm trong khoảng thời gian từ nay đến năm 2026.
Chính phủ Mông Cổ cùng nhà đầu tư Erdenes Mongol LLC và quan chức Bộ Năng lượng nước này sẽ có nhiều nghiên cứu để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng mạng lưới điện trước thời điểm cuối tháng này.
Thách thức nào cho hệ thống điện liên quốc gia?
State Grid, một trong những công ty năng lượng lớn nhất thế giới, tập đoàn viễn thông SoftBank của Nhật và nhiều đối tác khác tại Hàn Quốc và Nga hiện đang là những doanh nghiệp ủng hộ mạnh mẽ nhất kế hoạch xây dựng hệ thống điện trải khắp khu vực Đông Bắc Á.
Trước đây, cựu giám đốc của State Grid thậm chí từng có tham vọng xây dựng hệ thống điện quy mô lớn hơn để truyền điện từ châu lục này sang châu lục khác trước năm 2050 với tổng vốn đầu tư lên tới 50 nghìn tỷ USD.
Kỹ sư trưởng của StateGrid, ông Zhang Qiping, trong tháng Mười một năm ngoái đã nói đến khả năng Trung Quốc có thể xuất khẩu năng lượng thừa sang Ấn Độ và Đông Nam Á. Hệ thống điện toàn cầu này cũng giúp thêm phần củng cố cho tham vọng xây dựng “Một vành đai, Một con đường” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để kết nối châu Âu, châu Á và châu Phi thông qua hoạt động phát triển hạ tầng, đầu tư và thương mại.
Hiện nay, State Grid đã xây dựng 10 hệ thống đường dây truyền năng lượng kết nối Nga, Mông Cổ và Kyrgyzstan. Tuy nhiên nhóm hệ thống này chưa có khả năng truyền tải khối lượng điện lớn mà chỉ mang tính hỗ trợ cho hệ thống.
Phía chính phủ Nga cũng rất quan tâm đến việc xây dựng hệ thống điện kết nối các quốc gia. Tập đoàn năng lượng Rosseti PJSC của Nga hiện đang bàn thảo với các đối tác đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật về việc thiết lập các kết nối năng lượng để phát triển vành đai năng lượng châu Á.
Một hệ thống điện liên quốc gia như vậy chắc chắn sẽ đối diện với không ít thách thức, từ khác biệt về hạ tầng giữa các quốc gia và cách tính giá điện, theo phân tích của chuyên gia đến từ ngân hàng UBS và Wood Mackenzie.
Ngoài ra, chính phủ nhiều nước khác cũng lo sợ về khả năng phụ thuộc quá nhiều vào điện nhập khẩu từ nước khác sẽ tiềm ẩn rủi ro về an ninh hệ thống điện và an ninh quốc gia.
Tập đoàn GEIDCO của Trung Quốc hiện đang chuẩn bị các điều kiện cần thiết để xây dựng hệ thống truyền điện từ tỉnh Vân Nam, Trung Quốc sang Thái Lan, Myanmar và Bangladesh; từ Tây Tạng sang Ấn Độ và Bangladesh.
Những dự án này có thể giúp cho Trung Quốc củng cố mối quan hệ với các nước láng giềng và được coi như “nối dài” cho kế hoạch xây dựng “Một vành đai, Một con đường” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Còn dự án hệ thống điện được nói đến ở đầu bài sẽ có thể giúp vực dậy phần nào nền kinh tế yếu kém của Mông Cổ, thêm 25 nghìn người Mông Cổ sẽ có việc làm trong 5 năm và GDP có thể tăng trưởng thêm 4% trong khoảng thời gian xây dựng hệ thống đó.